De in Hamburg geboren pianist, dirigent en componist Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1847) was een van de belangrijkste Duitse componisten uit de romantiek. De twintig jarige Mendelssohn zorgde voor een Bach-renaissance door de Matthäuspassion uit te voeren. Dit werd een geweldig succes! Sinds de dood van Bach in 1750 was het werk niet meer uitgevoerd. In 1842 richtte hij het conservatorium van Leipzig op. Hij doceerde er piano en compositie. Naar voorbeeld van Bach componeerde hij twee oratoria, Paulus en Eliah, maar dan in de stijl van de romantiek.

Het oratorium Paulus opus 36 ging in 1836 in Düsseldorf in première. Het is gecomponeerd naar voorbeeld van Johann Sebastian Bach, met name de koralen, en heeft het frivole van Friedrich Händel. Tijdens zijn leven was Paulus een zeer geliefd werk. Het oratorium maakte Mendelssohn tot een van de meest gevierde componisten in Europa. Het werk bestaat uit twee delen waarin Paulus de belangrijkste volger en verkondiger van het Christendom werd. Paulus wordt beschouwd als een van de vroege leiders van de christelijke kerk en speelt een grote rol in de vroege ontwikkeling en verspreiding van het christendom.

Synopsis

Deel 1
De vervolgde christelijke gemeente in Jeruzalem smeekt God om kracht, om de heidenen te weerstaan. Stefanus verwijt de Hoge Priester en zijn raadsheren dat zij het ware geloof verwerpen en de Heilige Geest weerstreven. Zij besluiten hem te doden. ‘Stenig hem’, roept het opgezweepte volk en Stefanus bezwijkt onder een stenenregen, al biddend om vergeving voor zijn moordenaars. Gelovige mannen begraven Stefanus, de Schriftgeleerde Saul volhardt echter in zijn vervolging van de christenen. Hij reist naar Damascus, maar wordt onderweg geslagen door blindheid en toegesproken door een stem uit de hemel. Christus maant hem zijn leer te verkondigen, waarop Saul zich bekeert en zijn gezichtsvermogen terugkrijgt. Omgedoopt tot Paulus wordt hij een van de meest fervente pleitbezorgers van het Christendom.

Deel 2
De Heilige Geest kiest Paulus en Barnabas als ambassadeurs van het christelijk geloof. De joden geloven niet in Christus als Verlosser, waarop Paulus en Barnabas hen verwijten zich als uitverkoren volk doof te houden voor diens boodschap. Ze richten zich tot de ‘ongelovigen’. Als Paulus een kreupele geneest, worden hij en Barnabas aangezien voor de goden Jupiter en Mercurius. Geschokt wijzen zij deze afgoderij van de hand, maar als Paulus hen probeert te bekeren ontsteken de heidenen in woede. Opnieuw klinkt de roep ‘Stenig hem’, maar ditmaal redt God zijn discipel. Paulus zegt tegen de ouderlingen dat hij naar Jeruzalem moet gaan en niet terug zal keren. Hij troost hen met de woorden dat hij graag voor God wil sterven en vertrekt. De gemeente blijft achter in de wetenschap dat wie trouw is aan het geloof, beloond zal worden. Het oratorium eindigt met een lofzang op Gods naam.